ÇEŞMELER VE KÖPRÜLER
Yazı başlığımın konumuzla hiçbir ilgisi yok. Ama bir türküde denilmiş ki.
Köprüler yaptırdım gelip geçmeye
Çeşmeler yaptırdım suyun içmeye Karam……
İşte o karam bu karam yoksa birilerine İthaf edilmiş bir söz değil. Yazımızın konusu İlçemiz Çerkeş’teki “Çeşmeler, Pınarlarve Köprüler”
Geçen gün, misafirim vardı biraz dolaştık görülebilecek yerlere, ve Pir’i Sani Türbesine, Camisine, götürdüm. Çocukluk günlerimde birçok hatırası olan Elpireci Çeşmesinin duvarına zincirlenmiş metal maşrapasından değil de, eğilip avucumuzla su içmek istedik ama Çeşmenin suyu yok. Plastik boru ile şehir şebeke suyu bağlamışlar. Kesilmiş, sorduk, bilende yok. Çaylığın (çamaşırhanenin) kapısı kapalı tel bağlamışlar.Üzüldük..!
Mahalle çeşmeleri bana hep ferahlık, temizlik, paylaşmak gibi duygular hissettirir. Bu arada bu bilgileri çok önemseyen ve bizlere bir öğretmen edası ile aktaran ve bana her konuda rehber olmuş Eski Belediye Başkanı Abdülkadir Aydemir’i rahmetle anmadan geçemeyeceğim. Bizleri arabasına bindirip Çerkeş’in İçme suyu kaynaklarını, kaptajlarını, Mahalle Çeşmelerini niçin gezdirdiğini bunların hakkındaki ufak bilgileri niçin verdiğini, niçin aktardığını ve önemini o zamanlar anlayamamıştık.
Önceki sitemizde konu ile ilgili olarak yazmıştım burada tekrar etmek istedim.
O günleri yaşayanlar, Ne güzel ifade ederlerdi mahalleli olmayı, pınar başını, Elpireci’yi . Gerilere götürdün birçok kişi gibi beni de, Okul çağına kadar buralarda büyüdüm ben. Rahmetli annem elpireci çaylığında çamaşır yıkarken rahmetli anneannem Üzümlü Hayriye Teyzenin mahalle fırınında ekmek yapardı. Bende çaylığın penceresine oturur. Çaylığa, çeşmeye, fırına gelenleri seyrederdim. Aradan yıllar geçti. Hazırladığım Çerkeş Kitabı için fotoğraf çekmek üzere geldiğimde üzüldüm. Zira iyi niyetlerle cephesi fayansla kaplanmış. Tabii görünümü kaybolmuş.
Bu vesile ile Konu ile ilgilenenlerle aşağıdaki bilgileri paylaşmak istiyorum.Mahalle Çeşmelerinin hemen tamamında suları kesilmiş,yani akmıyorlar.. Çünkü Devlet Hastanesi karşısındaki su kaynaklarının bulunduğu yerin tam ortasına kocaman inşaat yapıldı. İlgili ilgisiz hiç kimse sesini çıkartmadı.
Kısacası tarihi çeşmelerimiz suya hasret kaldı. Şair ne demiş..?
“Suya hasret, Sana hasret, Sevmeye hasretim ben. Sende buldum kendimi…” demiş Ünal Tayfur şiirinde.
“Mahalle çeşmeleri mahallenin ortak yaşam alanıdır. Çeşmelerin yanlarında çaylıkları (çamaşırhaneleri) bulunmaktadır. İçme suyunun yanında Çamaşır, bulaşık, kilim, ekin yıkanır. Çeşme başına hanımlar günlük olayları konuşur sohbet ederler.
Taş pınar: Çarşı içerisinde Hal binasının doğu köşesindeki ilk yerinden 1970 lı yıllarda bugünkü yerine nakledilmiştir. Kitabesi aynen korunmuştur. Kaynağı (kaptajı) Hal binasının doğu cephesindeki alt kat dükkânlarındadır.
Oniki Çeşmesi Çarşı içerisinde bulunmaktadır. Kaynağı hemen sırt kısmındadır.
Buluğ çağına girmiş çocuklar için “Oniki den su içmiş veya daha içmemiş “ şeklinde espriye konu olmuştur.
Elpireci Çeşmesi: Kurtlar Mahallesinde ismini verdiği Elpireci sokağında bulunmaktadır. Çaylığı (Çamaşırhanesi) ve Üzümlünün ekmek fırını ile bir bütünlük arz etmektedir. Kaynağı Yeni yol üstünde Devlet Hastanesi yakınlarındadır.
Hacıpınarı: Okçular mahallesinde Hatiboğlu Camii yanındadır. Çamaşır hanesi (Çaylığı bulunmaktadır. . Kaynağı Yeni yol üstünde Devlet Hastanesi yakınlarındadır.
